Bemoeizuchtige banken: al vroeg in de jaren ’80 wilde men ervan af. In 2008 kwam de oplossing: Bitcoin. Dat is een cryptovaluta die losstaat van derde partijen die je vermogen beheren. In tien jaar tijd is Bitcoin explosief gegroeid met vandaag de dag bijna 300.000 transacties per dag. Maar waarom is Bitcoin zo’n populair alternatief voor ons oude financiële systeem?
Fractioneel bankieren
Dat heeft in de eerste plaats te maken met de afkeer van de meeste Bitcoingebruikers tegen het ‘fractioneel bankieren’ wat in het bankensysteem heerst. Banken mogen een groot deel van het geld dat klanten aan hen toevertrouwen gebruiken om te beleggen of andere leningen mee te verstrekken. Een voorbeeld: als jij bij een bank €100 op je spaarrekening stort, hoeft de bank vaak maar een tiende van dat budget apart te houden. De rest van het geld mogen ze gebruiken om te investeren in andere leningen of beleggingsdoeleinden, met als doel winst te maken.
Hoeveel een bank apart hoeft te houden wordt aangegeven met de kapitaalratio. Een kapitaalratio van tien procent bijvoorbeeld betekent dat de bank maar één tiende deel van het geld in de kas hoeft te stoppen. Het gevolg van zo’n relatief lage kapitaalratio is dat banken vaak veel te weinig geld hebben om het vermogen van al hun klanten terug te kunnen keren. Daarom is het belangrijk dat zoveel mogelijk klanten hun geld aan de bank toevertrouwen.
Een oplossing kan zijn om de kapitaalratio te verhogen, maar dat is niet erg verleidelijk voor banken. Een hogere kapitaalratio betekent namelijk dat er minder geld beschikbaar is om winst mee te maken. Daarom houden de meeste Europese banken zich aan de norm van de Europese Centrale Bank (ECB), die momenteel ongeveer acht procent bedraagt.
Bitcoin
Om helemaal af te zijn van deze financieel onzekere constructie bij banken besluiten sommige mensen over te stappen naar een valuta zonder banken. De meest moderne vorm daarvan is cryptovaluta, zoals Bitcoin. Met Bitcoin ben je baas over je eigen vermogen en wordt er niet gewerkt op basis van fractioneel bankieren. Het enige waar je afhankelijk van bent is de koers.
Er is echter iets vreemds aan de hand. Waar Bitcoin ontstond vanuit de afkeer tegen banken, zijn er in de loop der jaren instituties ontstaan die dienen als cryptobanken. Instituties die dus net als gewone banken cryptogeld opslaan en beheren. En niet alleen doet dat het voordeel Bitcoin ten opzichte van gewone banken verdwijnen, er treden ook veel meer schandalen op. Op 5 februari dit jaar overleed de baas van QuadrigaCX, een Canadese cryptobank. Gebruikers konden hierdoor ineens geen toegang meer vinden tot het geld dat zij aan de bank hadden toevertrouwd.
Er zijn nog meer voorbeelden van instituties die op dubieuze wijze miljoenen bitcoins verliezen. Chainalysis berekende dat in totaal de toegang tot tussen 2,78 miljoen en 3,79 miljoen bitcoins verloren is gegaan. Het grootste verlies veroorzaakte het bedrijf MtGox in 2014. Zij verloren toen 850.000 bitcoins ter waarde van 450 miljoen dollar.
De oplossing van de kapitaalrenteconstructie bij banken ligt dus helemaal niet bij cryptovaluta. Naast de onbetrouwbaarheid van de cryptbanken is het verwerken van transacties een enorme stroomvreter. Met een jaarverbruik van bijna 50.000 terawatt per uur gebruikt Bitcoin meer energie per jaar dan landen als Irak en Peru. Bitcoin is dus maar een schijnoplossing, de echte oplossing zit in het verhogen van de kapitaalratio bij banken. Dan wordt het risico van fractioneel bankieren verkleind en kan iedereen weer met een gerust hart zijn geld op een spaarrekening zetten.