Hoe belangrijk is de NAVO voor Nederland?

Vorige week bestond de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) zeventig jaar. Tijd voor een feestje dus, zou je zeggen. Maar er is onrust binnen de NAVO. Het belangrijkste lidstaat, de Verenigde Staten, wil graag uit de NAVO stappen. Hoe kon dat zover komen en wat zou dat voor Nederland betekenen?

Geschiedenis

De NAVO is opgericht op 4 april 1949, aan de vooravond van de Koude Oorlog tussen de toenmalige Sovjet-Unie en de Verenigde Staten. De VS richtte de NAVO samen met Canada en een heel aantal Europese landen op als bescherming tegen het communistische Rusland. Het belangrijkste aspect van de NAVO staat in artikel 5. Daar staat dat een aanval op één van de lidstaten wordt beschouwd als een aanval op alle lidstaten. Tijdens de Koude Oorlog werd die dreiging vooral uit Russische hoek verwacht.

Na de val van de muur in Berlijn in 1989 viel het communistische Oostblok uit elkaar en liep de Koude Oorlog op zijn einde. Pas vanaf toen ging de NAVO echt ‘leven’. Tot het einde van de Koude Oorlog was de NAVO eigenlijk een vrij passieve organisatie; door het bestaan van de NAVO was het doel eigenlijk al bereikt: bescherming tegen de Sovjet-Unie. Immers: als één van de lidstaten werd aangevallen, zou de hele NAVO als aangevallen beschouwd worden. Toen de Russische dreiging in de jaren negentig afnam, veranderde de NAVO in een algemeen verdedigings- en samenwerkingsverbond.

Kritiek op de NAVO

De afgelopen jaren is er echter veel kritiek op de NAVO, met name van Amerikaanse kant. President Donald Trump vindt namelijk dat de VS veel te veel geld in de NAVO stopt ten opzichte van de andere lidstaten. Dat is niet geheel onbegrijpelijk. De NAVO heeft namelijk afgesproken dat elk land jaarlijks minimaal twee procent van het BBP moet investeren in defensie. De Verenigde Staten doet dat ruimschoots. In 2017 gaven zij 3,57 procent van het BBP uit aan defensie. De Europese lidstaten en Canada daarentegen zijn de afgelopen zeven jaar nog nooit boven de 1,6 procent gekomen. Sinds het dieptepunt van die zeven jaar in 2015 is er wel een kleine stijging zichtbaar geworden, maar dat is slechts een stijging van 0,05 procent.

Belang van de VS in NAVO

De verschillen zijn er, dat kun je niet ontkennen. Maar wat zou het voor Europa en Nederland betekenen als de VS uit de NAVO stapt? Die impact zou groot zijn, wordt er gevreesd. De Volkskrant publiceerde vorig jaar in een artikel cijfers van Globalfirepower. Daar kwam uit dat qua mankracht en tanks de VS ongeveer één derde van het totale beschikbare NAVO-materiaal hebben. Voor gevechtsvliegtuigen en wapens beschikken ze over verreweg het grootste gedeelte.

Een belangrijke oorzaak zit in de twee wereldoorlogen van vorige eeuw. In 1945 was er twee keer in een halve eeuw tijd een gigantische oorlog gevoerd op het Europese grondgebied. Amerika is al 150 jaar vrij van oorlog op eigen grondgebied. Zij zijn (ook na ’45) altijd flink blijven investeren in defensie, terwijl Europa na de Tweede Wereldoorlog koos voor het investeren in verzorgingsstaten en stabiliteit.

Desondanks is de 1,15 procent die Nederland in 2017 aan defensie uitgaf echt te weinig om NAVO in leven te houden. Zonder de benodigde twee procent zal de VS ontevreden raken en vroeg of laat betekent dat het einde van hun betrokkenheid in Europa’s belangrijkste verdedigingsorganisatie.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.