Voor wie het nog niet wist: ik studeer een halfjaar in Boedapest. Wat een stad. De gebouwen, de sfeer, het massieve. Ik vind het geweldig. Wat mij alleen soms tegenvalt zijn de (oude) Hongaarse mensen. Ik heb zelf ook wel eens een slecht humeur, maar waarbij het voor mij slechts een half uur duurt, is het voor hun eerder een constante staat. Je merkt het vooral als je iets niet begrijpt in bijvoorbeeld de supermarkt of in het openbaar vervoer. Je bent dan vaak hun persoonlijke punching bag.
Maar waar komt die opgekropte woede vandaan? Dat is een moeilijke vraag, waar ik voor een deel antwoord op kan geven. Volgens het World Happiness Report 2023 staat Hongarije op plek 51 van de ranglijst. Om een beetje context te schetsen: Nederland staat op plek 5 en Koeweit, Polen en El Salvador komen op plek 50, 49 en 48 te staan en scoren dus hoger dan Hongarije.
Vertrouwen
Uit ander onderzoek van Ipsos scoort Hongarije ook laag, sterker nog: Hongarije scoort het laagst op de ‘happiness-meter’ van alle 32 landen die zijn meegenomen in het onderzoek. Dus je kan stellen dat Hongaren over het algemeen helaas niet zo gelukkig zijn. Nou kan ongelukkig zijn met heel veel verschillende factoren te maken hebben, dus laten we kijken naar wat die elementen zijn voor de Hongaren. De inwoners van Hongarije scoren aanzienlijk slecht op ‘vertrouwen’. Volgens een onderzoek van Hungarian Social Research Institute’s Social Report uit 2010 is er een aanzienlijk laag niveau van vertrouwen, Hongaren nemen zelden deel aan alledaagse politieke activiteiten en hechten veel minder waarde aan mensenrechten en vrijheden.
Als we kijken naar wantrouwen op het politieke aspect kunnen we dit bevestigen aan de hand van recenter onderzoek van de European Values Studies. Maar 15.87% van de bevolking geeft aan veel vertrouwen in de politieke partijen te hebben. Nou moet ik die Hongaren ook wel gelijk geven. Al eens gehoord van Viktor Orbán?
Stiekeme dictatuur
Er heerst weliswaar een democratisch politiek kiessysteem in Hongarije, maar als je je verder verdiept in hoe deze verkiezingen écht in elkaar steken of in de manier van informatie doorgeven aan de burgers, zie je Hongarije als snel voor wat het echt is: een stiekeme dictatuur.
Zo vertelt Miklós Ligeti van Transparency International Hungary in een artikel van Journalistiek Gent dat Fidesz, de partij van Viktor Orbán, op een twijfelachtige manier de verkiezingen voor de tweede keer hebben gewonnen toentertijd. De Publieke Omroep, die gecontroleerd wordt door de staat, mocht alleen het verkiezingsspotje uitzenden van Fidesz. Ook werden alle aanplakborden gereserveerd voor de partij.
Hongaarse media
De onafhankelijke journalistiek staat helaas ook onder druk in het land. Veel media zijn onder invloed van de regering of worden simpelweg opgeheven. Neem bijvoorbeeld de kritische radiozender Klubrádió. Deze zender is half februari uit de lucht gehaald door de Hongaarse mediaraad (die is samengesteld door de regering). De verklaring van de mediaraad: de radiozender zou administratieve regels hebben overtreden. De verklaring van veel critici: de regering wil kritische mensen/organisaties het zwijgen opleggen.
Doet de oudere generatie chagrijnig tegen mij vanwege regering-Orbán? Ja en nee. Ik denk dat de politieke situatie daar behoorlijk teleurstellend en een donker toekomstperspectief is. Onbewust neem je dat mee in je dagelijkse leven. Vind ik dat je daardoor asociaal mag doen tegen je medemens? Nee. Toch denk ik dat ik me nu beter kan inleven in de Hongaren en besef ik dat ik in mijn handjes mag knijpen dat ik als journalist mag schrijven wat ik wil en ik niet een boze Mark Rutte achter me aan heb.