De missie van mij en mijn redactie tijdens onze reis naar Macedonië luidt: ‘Nederland en Macedonië verbinden’. Twee landen ‘verbinden’ die in het eerste opslag niet op elkaar lijken, leek voor mij een uitdaging. Ik zoom in op het gebied van vrouwenrechten. De verbondenheid voelde ik pas toen ik terug was in Nederland.
Voordat ik op reis ging naar Macedonië, kwam ik erachter dat het land niet bepaald vrouwvriendelijk is. Om die reden ben ik mij gaan verdiepen in het onderwerp. Voornamelijk reizen naar onbekende landen kan voor veel vrouwen als spannend worden ervaren. Ik maakte in Nederland van tevoren een afspraak met de organisatie ‘Kvinna till Kvinna’, die mij daar wat meer konden vertellen en mij een beeld zou kunnen geven van de situatie in het land. De organisatie die wij gaan spreken, zit midden in het centrum van Skopje. Buiten deze vestiging hebben ze wereldwijd twintig andere hoofdkantoren in verschillende landen. Ze helpen hier kleinere organisaties, die bezig zijn met het verbeteren van vrouwenrechten in het land waar nodig. Voorbeelden van die organisaties zijn ‘Sexual and Health Rights of Marginalized Communities’, ‘Association for Advancement of Gender Equality’ en ‘Organization of Women of the Municipality of Sveti Nikole’.
Het is 6 juni. We zijn inmiddels met de redactie aangekomen in de hoofdstad van Macedonië en ik zou vandaag het interview hebben met de ‘programme officer’ van Kvinna till Kvinna. De straten van Skopje zijn warm en het krioelt van het zwerfafval, overvolle bussen en ogen die naar je kijken alsof ze nog nooit een vrouw met blond haar hebben gezien. Als we aankomen bij het hoofdkantoor van Kvinna till Kvinna, krijgen we Turkse koffie aangeboden en wordt er in het gesprek de kennis die ik eerder al had gekregen van Google en andere gesprekken, bevestigd. Ze vertellen hoe vrouwen inderdaad niet worden vertegenwoordigd op de arbeidsmarkt, ze minder te zeggen hebben in het politiek én er minder beschikbaarheid is voor een rechter of financiële leningen. Daarnaast geven ze ook aan dat het er zelfs nog erger aan toe gaat. Ook worden er persoonlijke verhalen verteld, die gedeeld zijn door slachtoffers.
Terug in Nederland. Het is 8 juli 2024. Ik loop door de smalle straten van Amsterdam. Ik ruik hoe mijn kleding de geur van wiet meedraagt, en mijn handsanitizer bijna op is door het gebrek aan hygiëne. De blikken die ik op straat krijg, vallen me pas op na een incident waarbij een auto langzaam voorbijrijdt en toetert. Het doet mij denken aan het gevoel dat ik in Skopje had, waar we als westerse vrouwen constant werden aangestaard. Deze vergelijkbare ervaringen in zowel Amsterdam als Skopje brachten me tot een inzicht: ondanks de verschillen, voel ik me niet veiliger of onveiliger in Amsterdam of Skopje, terwijl ik meer bekeken werd in Skopje.
Zoals de organisaties in Skopje moeten wij, ik en mijn mede ‘vrouwgenoten’, eigenlijk ook dagelijks strijden voor onze rechten. Echte ‘verbondenheid’ durf ik het niet te noemen, simpelweg omdat daar de situatie nog veel erger is en de vrouwen het veel zwaarder hebben. Dat neemt niet weg dat in Nederland ook zeker stappen zouden kunnen maken in het verbeteren van de situaties. Geweld in privéomstandigheden, arbeidsparticipatie en economische zelfstandigheid kom je ook hier tegen. Ik hoor sommige verhalen die ik hoor bij een organisatie als Kvinna till Kvinna, ook bij mijn vriendinnen hier in Nederland. Dus is het anders in Macedonië dan in Nederland? Natuurlijk. Is de situatie heftiger in Macedonië? Absoluut. Wel heb ik een verbintenis kunnen vinden, namelijk in het zijn van een vrouw en de kwetsbaarheid en oneerlijkheid die daarbij komt kijken. Je veilig voelen als vrouw blijft helaas een taboe en de strijd voor vrouwenrechten blijft helaas overal. Ik geloof wel dat ik door het aangaan van een gesprek met bijvoorbeeld Kvinna till Kvinna en het verbreden van mijn wereld, weer een beetje dichter bij de vrouw daar gekomen ben. De situatie verbetert net zoals het hier is verbeterd door de jaren heen. Dat geeft hoop.
Geschreven door Marion van Delden van redactie NieuwSkopje